Słowniczek gracza

Poproszono mnie o zamieszczenie tu artykułu, w którym początkujący i nieobeznani w temacie znaleźliby wyjaśnienia niektórych pojęć związanych z grami. Starzy wyjadacze nie znajdą tu niczego nowego, choć być może kilka terminów będą znać pod innymi nazwami... Słowniczek powstał na bazie haseł ze Słownika Gracza na GRY-OnLine. Dokonałam ich wyboru, skrócenia i korekty. Mam nadzieję, że teraz są przystępniejsze.


A

AI (ang. artificial intelligence, SI - sztuczna inteligencja)
Schemat zachowań postaci kierowanych przez komputer. Postacie posiadające dobrą AI powinny być w trakcie rozgrywki nieodróżnialne od postaci innych graczy. Oznacza to nie tylko inteligencję czy pomysłowość, ale także właściwą człowiekowi głupotę. Obecnie coraz częściej dobra AI oznacza, iż pokonanie przeciwnika sprawia człowiekowi problemy.

AP (ang. action-points, punkty akcji)
Termin ten najczęściej pojawia się w strategiach turowych. Dzięki punktom akcji gracz może wykonywać różne czynności. Każda z nich pobiera określoną ilość punktów. Wyczerpanie dostępnej puli zmusza gracza do zakończenia danej tury.

assault
Popularny tryb gry wieloosobowej, w której udział biorą dwie drużyny, przy czym jedna z nich broni wyznaczonego miejsca (może to być np. fort), druga zaś stara się je zdobyć.

automapa (mapa)
Mapa, która zachowuje się tak, jakby rysowana była przez samego gracza w miarę jego postępów w grze, czyni to jednak za niego komputer, automatycznie.

autosave (autozapis stanu gry)
W przeciwieństwie do standardowych zapisów, wykonywany jest w sposób automatyczny, tj. bez ingerencji gracza. Autosave’y dokonywane są najczęściej w momencie przechodzenia pomiędzy sąsiednimi lokacjami (gry akcji, cRPG) lub po zaliczeniu jednego z ważniejszych celów danego etapu gry.


B

beta
Wersja gry, posiadająca zwykle nie poprawione jeszcze błędy, które wychodzą w czasie beta-testu i na opis których czeka producent.

beta-test gry (testowanie gry)
Granie w wersję beta

bonus
Wszelkiego rodzaju dodatki, które gracz otrzymuje za specjalne zasługi lub w wyniku poszukiwań wychodzących poza ramy głównego nurtu gry. Ich zdobycie czy odkrycie nie jest konieczne do ukończenia samej gry. Mogą mieć postać ukrytych lokacji, dodatkowych żyć albo udoskonaleń postaci gracza.

boss
Szczególnie silny, groźny i trudny do pokonania przeciwnik występujący przeważnie pod koniec poziomu w grze.

bot
Zwykle w grach FPS jest to sterowany przez komputer przeciwnik mający jak najdokładniej naśladować zachowania i grę człowieka.

bug (błąd w grze, pluskwa)
Najczęściej programistyczne, rzadziej graficzne niedopatrzenie, przez które gra zachowuje się niezgodnie z projektem gry. Poważniejsze błędy wynikają z niedopracowania samego projektu i mogą utrudniać lub uniemożliwiać ukończenie gry albo też niespodziewanie je ułatwiać.


C

cheat (kod do gry)
Słowo, zdanie, ciąg znaków i cyfr, którego wpisanie z klawiatury przed lub w trakcie gry w taki czy w inny sposób ułatwia grę, np. czyni postać gracza nieśmiertelną. Cheaty mają za zadanie zwykle ułatwić życie betatesterom i przyspieszyć ich pracę. Nie usuwa się ich w finalnej wersji gry, gdyż gracze lubią je odkrywać lub choćby poznawać.

cheat mode
Tryb gry, w którym możliwe jest korzystanie z cheatów. Uaktywnienie go pociąga za sobą zwykle różnego rodzaju restrykcje: uniemożliwienie wpisu do HOF, obcięcie punktacji itp.

checkpoint (bramka kontrolna)
Najczęściej występuje w grach wyścigowych. Przejechanie przez wszystkie bramki kontrolne jest w takich produkcjach wymagane do zaliczenia całego okrążenia. W wyjątkowych sytuacjach z terminem tym można się również spotkać w grach akcji. Są to zazwyczaj tytuły pozbawione możliwości wykonywania standardowych czy szybkich zapisów stanu gry. Po utracie prowadzonej postaci zabawa jest kontynuowana od ostatniej zaliczonej bramki.

chowaniec
Nazwą tą określa się wszelkiego rodzaju stworzenia, nad którymi gracz rozsnuwa opiekę, nie będąc jednocześnie w stanie w pełni kierować ich poczynaniami. W ten sposób chowańce żyją własnym życiem, mniej lub bardziej dając się graczowi wychowywać lub naśladując jego poczynania w świecie gry.

cooperative (Co-Op, tryb współpracy)
Stosunkowo mało popularny tryb gry wieloosobowej, w której drużyna graczy współdziała ze sobą w zadaniu pokonania przeciwników sterowanych przez komputer.

crack
Nielegalny dodatek lub patch do gry napisany przez programistów nie związanych z jej producentem. Jego zadaniem jest umożliwienie gry z wykorzystaniem nielegalnych kopii.

cRPG (ang. computer role-playing game, gra fabularna)
Bardzo różnorodny i dynamicznie rozwijający się gatunek gier komputerowych, których podstawowym założeniem jest istnienie postaci gracza, kreacja postaci oraz dalszy rozwój postaci, który zależy od dokonywanych przez gracza wyborów, nierzadko moralnych. Gry fabularne starają się dać graczowi do dyspozycji jak największy świat gry, w którym gracz będzie mógł się poruszać z jak największą swobodą. Obecnie coraz większą popularność zdobywają sobie sieciowe gry fabularne - MMORPG'i.

CTF (ang. capture the flag)
Jeden z popularniejszych trybów gry sieciowej w FPS'y. Polega on na współzawodnictwie kilku drużyn, z których każda posiada swoją flagę. Zadaniem grających jest chronienie swojej flagi przed przeciwnikami oraz zdobywanie flagi przeciwnej drużyny.

cutscena (filmik, przerywnik filmowy)
Nieinteraktywny (filmowy) fragment gry, zwykle występujący pomiędzy kolejnymi jej etapami, epizodami lub poziomami w grze, którego zadaniem jest wzbogacenie fabuły gry. Przeważnie cutscena prezentuje wyższy poziom graficzny niż sama gra. Często tworzy całość z intrem i outrem.

czas rzeczywisty
Czas w grze zwykle płynie inaczej niż w rzeczywistości - przeważnie szybciej. W grze czasu rzeczywistego wszelkie poczynania przebiegają w naturalnym dla człowieka tempie oraz są ciągłe (nie dzielone na tury).


D

deathmatch
Bodaj najpopularniejszy tryb gry sieciowej w FPS'y. Polega on na walce ze sobą pojedynczych graczy, którą wygrywają ci, którzy zdołali przeżyć. Walkę prowadzi każdy z każdym.

demo (wersja demonstracyjna)
Darmowa, okrojona wersja gry wypuszczona przez producenta na rynek przeważnie przed jej wydaniem.

DirectX
Zestaw bibliotek programistycznych rozszerzających standardowe funkcje systemów Windows o obsługę m.in. trójwymiarowych kart graficznych i dźwiękowych oraz o rozwiązania sieciowe dedykowane grom komputerowym.

dodatek (add-on, rozszerzenie do gry)
Termin określający produkt będący rozszerzeniem do gry, która miała już swoją premierę. Dodatki do gier najczęściej nie powodują większych zmian w mechanice rozgrywki, a jedynie poszerzają lub uzupełniają wybrane elementy zabawy. Rozszerzenia można podzielić na dwie grupy: wymagające zainstalowanej podstawowej wersji programu oraz w pełni samodzielne.

domination (dominacja)
Jeden z trybów gry wieloosobowej, w której przeciwne drużyny graczy starają się jak najdłużej pozostać w panowaniu nad danym terenem lub specjalnie wyznaczonymi jego punktami.

drużynowa gra taktyczna (squad level tactical game)
Rodzaj gry strategicznej, w której gracz dowodzi oddziałem złożonym z kilku odrębnych postaci obdarzonych zwykle odmiennymi umiejętnościami i tym samym których zastosowanie w walce jest odmienne. Przykładem takiej gry jest Jagged Alliance.

drzewo technologiczne
Termin najczęściej spotykany w grach strategicznych. Drzewo technologiczne obrazuje postępy gracza w sferze prowadzonych przez niego badań.

dźwięk 3D (dźwięk przestrzenny, A3D, Dolby Surround, EAX)
System pozwalający symulować w grze kierunek źródła, z którego dochodzi dźwięk (dźwiękowa orientacja w przestrzeni).


E

easter eggs
Ukryte przez producentów gier żartobliwe scenki, plansze, modyfikacje czy też inne elementy rozgrywki, mające ją uprzyjemnić.

edytor map, edytor poziomów, edytor scenariuszy
Niezależny od gry program umożliwiający własną konstrukcję map, scenariuszy lub poziomów w grze. Przykładami gier z tego typu edytorami są Neverwinter Nights i Heroes of Might & Magic.

eksport postaci
Zapisanie na dysku twardym swoich postaci celem ich późniejszego importu w kolejnej części gry.

emulator
Program, dzięki któremu można uruchomić gry lub programy z innych platform.

engine gry (silnik gry, silnik graficzny)
Kluczowa część kodu gry odpowiedzialna przeważnie za jej możliwości graficzne i wymagania sprzętowe. Engine stanowi zwykle niezależne od reszty kodu jądro, które może zostać wykorzystane w innych grach, również przez inne zespoły programistów - mówi się wówczas, że gra powstała na takim czy innym enginie, np. Deus Ex powstał na enginie Unreal Tournament.


F

fabuła liniowa
Charakterystyczna dla klasycznych gier przygodowych powstałych z początkiem lat dziewięćdziesiątych. Dla gracza oznacza ona niemożność dokonywania wyborów, które odmieniłyby bieg fabuły według jego upodobań. Gra posiadająca fabułę liniową przypomina książkę.

fabuła nieliniowa (wielowątkowość fabuły)
Pojawia się przede wszystkim w obecnie powstających grach fabularnych. Pozwala ona graczowi na wpływanie na jej dalszy bieg i odmienianie go poprzez różnorodne działania. Praktycznie wygląda to tak, iż gra zawiera przynajmniej kilka odrębnych ścieżek fabularnych, gracz zaś wybiera w kluczowych momentach tę, która go interesuje.

fatality
Szczególnie potężny i widowiskowy cios zadawany przeciwnikowi na koniec walki w mordobiciach, np. w Mortal Kombat.

filmik na enginie
Podobnie jak w przypadku cutsceny, jego zadaniem jest wzbogacenie fabuły gry o prezentowane w nim wydarzenia. Wykonany jest on w tej samej technice graficznej co sama gra (na jej enginie) i tym samym tworzy z nią jednolitą całość.

fog of war (FOW, mgła wojny)
Zaciemniony i tym samym niewidoczny dla gracza obszar zarówno w głównym widoku gry jak i na minimapie obejmujący miejsca, których żadna z jednostek gracza jeszcze nie odwiedziła i tym samym nie poznała. Mgła wojny występuje przede wszystkim w grach strategicznych.

FPP (ang. first person perspective, perspektywa pierwszej osoby)
Sposób takiego ukazania graczowi świata gry, by stworzyć u niego wrażenie jak największego realizmu dzięki temu, iż ogląda go on jakby własnymi oczami.

FPS (ang. first person shooter, pierwszoosobowa strzelanina)
Nazwa określająca wszystkie strzelaniny oferujące graczowi widok z pierwszej osoby. Grą uznawaną za protoplastę gatunku jest Doom.

frag
W grach doomopodobnych jest to każdorazowe zabicie przeciwnika liczące się do punktacji danego gracza. Ilość zdobytych fragów zwykle pomniejszają własne śmierci samobójcze.


G

game over
Tradycyjna formułka (po polsku: koniec gry) pojawiająca się na zakończenie gry.

god mode
Najczęściej spotykany rodzaj kodu (cheatu) do gry, dzięki któremu sterowane przez gracza postaci lub obiekty stają się nieśmiertelne (niezniszczalne).

gra akcji
Każda dynamiczna gra wymagająca od graczy bardziej refleksu niż myślenia.

gra logiczna
Gra wymagająca przede wszystkim logicznego myślenia, często ograniczonego czasem, rzadziej zręczności. Najbardziej znane komputerowe gry logiczne to np. Tetris, Atomic.

gra platformowa (platformówka)
Klasyczna gra zręcznościowa, w której świat gry skonstruowany jest z ułożonych ponad sobą platform, rozgałęziających się korytarzy itp. Gracz obserwuje poczynania sterowanej przez siebie postaci z boku, a jego zadaniem jest przede wszystkim pokonanie wszystkich stającym mu na drodze przeciwników i dotarcie do wyznaczonego końca etapu. Najbardziej znanym przykładem gry platformowej jest Prince of Persia (z 1989 roku).

gra przygodowa (adventure game, przygodówka)
Gra oparta na fabule, przeważnie fabule liniowej, w której zadaniem gracza jest przebycie wszystkich przygotowanych dla niego przygód poprzez rozwiązanie stojących na drodze problemów. Gra w przygodówki sprowadza się w większości przypadków do odnajdywania potrzebnych przedmiotów i właściwego (często zabawnego) ich używania oraz umiejętnego prowadzenia dialogów z występującymi w grze postaciami neutralnymi. Klasyczną grą przygodową jest Monkey Island.

gra retro (abandonware, stara gra)
Gry wydane przynajmniej kilka lat temu. Obecnie gry retro oznaczają przede wszystkim te gry, które nie posiadają jeszcze obsługi trójwymiarowych kart graficznych, a często do działania wymagają starego systemu operacyjnego - DOS'a. Nazwa abandonware (porzucony software) wzięła się stąd, iż większość gier retro zdobyć można jedynie na drodze nielegalnej, jakkolwiek ich wydawcy nie roszczą sobie zwykle o to pretensji, sami nie będąc zainteresowani ich wznowieniami.

gra samochodowa (gra wyścigowa, racer, ścigałka, wyścigówka)
Każda gra, która wymaga od gracza prowadzenia samochodu. Przeważnie mianem gier samochodowych nie określa się samochodowych gier symulacyjnych, gdyż te są od ścigałek znacznie bardziej skomplikowane i oferują graczom wyższy poziom realizmu. Ścigałkami są np. pamiętny Lotus czy Test Drive.

gra sieciowa (gra internetowa, gra wieloosobowa, multiplayer, sieciówka, tryb sieciowy, tryb wielu graczy)
Bardzo ogólne określenie na gry, które umożliwiają dwóm lub więcej graczom na rywalizację lub współpracę za pośrednictwem sieci komputerowej. Jeden z komputerów, przeważnie posiadający największą moc, służy jako serwer gry, czyli w praktyce gra toczy się właśnie na nim, czyniąc z pozostałych komputerów jedynie odbiorców i nadawców informacji o poczynaniach poszczególnych graczy. Ostatnio szczególnie popularnym rodzajem gier sieciowych stały się MMORPG'i.

gra sportowa
Gra, która stara się odzwierciedlić realia wybranej dyscypliny sportowej, np. piłki nożnej, hokeja czy tenisa. Przykładowo: FIFA 2002 World Cup.

gra strategiczna (strategia)
Gatunek gier wymagających od gracza podejścia strategicznego: planowania, zarządzania, opracowywania taktyki - czasem wymagająca również pewnej zręczności manualnej. Zadaniem gracza staje się zwykle nie tylko rozwój ekonomiczny i gospodarczy oddanego mu we władanie państwa, armii lub innej organizacji czy instytucji. Musi również wykonywać pomniejsze misje "terenowe" z wykorzystaniem środków ludzkich i sprzętowych, które zmuszony jest sam sobie zapewnić. Klasycznymi przykładami gier strategicznych są: Cywilizacja, Warcraft.

gra symulacyjna (symulator)
Gra, która stara się jak najwierniej oddać realia poruszania się i często walki istniejącym w świecie rzeczywistym sprzętem, np. samochodem, myśliwcem czy łodzią podwodną. Najbardziej znaną grą symulacyjną jest Flight Simulator.

gra taktyczna
Rodzaj gry strategicznej skupiającej się na prowadzeniu działań na polu walki. W grze taktycznej mniejsze znaczenie ma zarządzanie zapleczem gospodarczo-ekonomicznym, gdyż nacisk położony jest na niezręcznościowe prowadzenie bitew.

gra tekstowa (tekstówka, text game)
Protoplasta gier przygodowych. Gra tekstowa podobnie jak przygodówka opiera się na fabule oraz przygotowanych dla gracza problemach do rozwiązania, lecz wszelka komunikacja gracza z grą przebiega na podstawie poleceń wydawanych tekstowo. Również tekstowo gra opisuje zaszłe wydarzenia, wygląd lokacji itd.

gra turowa (strategia turowa, turn-based game, turówka)
Z turowego systemu korzystają przede wszystkim, acz coraz rzadziej, gry strategiczne i gry fabularne w trybie walki. Upływ czasu w takiej grze nie ma charakteru ciągłego, lecz dzielonego na tury, czym przypomina klasyczne gry planszowe, w których gracze naprzemiennie wykonują swoje ruchy (w swoich turach).

gra zręcznościowa (arcade game, zręcznościówka)
Gra wymagająca od gracza refleksu i niewiele poza nim. Proste gry zręcznościowe (arcade) stanowiły pierwsze gry telewizyjne i tym samym komputerowe, jakie się pojawiły.

grafika dwuwymiarowa (2D)
Tradycyjna grafika powstająca często nawet za pomocą technik niekomputerowych, a następnie przeniesiona na komputer. Posługuje się statycznymi obrazami oraz płaskimi animacjami. Charakterystyczna dla gier retro powstałych zanim nastąpił rozwój trójwymiarowych kart graficznych.

grafika trójwymiarowa (3D, Direct3D, Glide, OpenGL, trzeci wymiar)
Grafika powstająca w oparciu o przestrzenne modele obiektów i postaci istniejące i poruszające się w trójwymiarowym świecie zapisanym w pamięci, obrazowana następnie za pomocą (wirtualnych) kamer. Dzięki grafice trójwymiarowej gracz zyskuje pełną swobodę poruszania się po świecie gry, mogąc oglądać występujące w niej obiekty z wybranej strony i perspektywy. Obecnie zdecydowana większość gier korzysta z grafiki trójwymiarowej dzięki gwałtownemu rozwojowi trójwymiarowych kart graficznych wspomagających sprzętowo jej tworzenie. Najpopularniejsze biblioteki programistyczne ułatwiające tworzenie grafiki trójwymiarowej to: DirectX, OpenGL i Glide.

grywalność (miodność)
Atrakcyjność gry z punku widzenia gracza. Współczynnik oceny gry odrębny względem jakości jej grafiki czy muzyki, wykładnia tego, jaką przyjemność z gry można czerpać. Zamienny na grywalność termin miodność ukuty został przez redakcję miesięcznika Secret Service, który przyjął się powszechnie.


H

hack'n'slash
Rodzaj prostych (pod względem stopnia skomplikowania świata gry) gier cRPG, w których fabuła, eksploracja terenu, rozwój postaci, wykonywanie questów czy kontakty z postaciami neutralnymi mają znaczenie drugorzędne wobec wszechobecnych i nieuniknionych walk.

hardcore'owa gra
Gra przeznaczona dla hardcore'owych graczy, wymagająca nieprzeciętnych umiejętności, a wśród nich zwykle radzenia sobie z ubogim interfejsem użytkownika. Gra oferująca wielkie możliwości i bardzo dużą grywalność tym, którzy potrafią przezwyciężyć związane z rozgrywką niedogodności.

hot seat (gorące krzesło)
Tryb gry, który umożliwia zabawę kilku osobom na jednym komputerze. Gracze wykonują swoje czynności na zmianę. Z trybem tym najczęściej ma się do czynienia w niezbyt dynamicznych strategiach turowych, np. w Heroes of Might & Magic.


I

import postaci
Możliwość przeniesienia postaci z poprzedniej części danej gry, co pozwala na pełniejszą kontynuację przygody, niż zaczynanie jej z pomocą na nowo wykreowanych postaci.

interakcja
Ważny współczynnik oceny gry, który określa stopień, w jakim gracze mogą wpływać na istniejący świat gry oraz świat na postaci graczy.

interfejs użytkownika (interface, user's interface, interfejs gry, GUI)
Ogół elementów sterujących (przyciski, okienka, menu), za pomocą których gracz steruje grą i/lub poczynaniami swoich postaci.

intro
Filmowe wprowadzenie do gry mające na celu stworzyć klimat gry i zarysować początek fabuły.

inventory (ekwipunek, kieszeń, wyposażenie postaci)
Całość niesionych przez postać przedmiotów oraz zestaw miejsc, w których się one znajdują. Zwykle jest to osobny ekran wywoływany z poziomu gry, gdy zachodzi potrzeba np. zmiany ubrania, kupienia bądź sprzedania czegoś, podniesienia z ziemi lub wyrzucenia.


J

jednostka (unit)
Najmniejszy, niepodzielny byt istniejący w grze, którym steruje gracz lub komputer. W strategiach są to wszelkiego rodzaju czołgi, komandosi, rycerze itp.

K

K.O.
Skrót od: knock out (nokaut - utrata przytomności). Występuje zwykle w mordobiciach.

kampania
Przeważnie w grach strategicznych: zestaw misji lub scenariuszy składających się na pewną całość fabularną.

king of the hill (król wzgórza)
Tryb gry sieciowej, w której jeden z graczy broni wyznaczonego miejsca w terenie, natomiast pozostali, będąc w zgodzie ze sobą, koncentrują się na pokonaniu tego jednego.

klasa postaci (profesja postaci)
Jeden z elementów opisu postaci właściwy dla systemów klasowych, np. AD&D. Określa profesję lub styl życia danej postaci. Klasą postaci może być min.: wojownik, złodziej, bard, mag itd.

klimat gry
Bardzo istotny dla gracza, a nie dający się przejrzyście sprecyzować czynnik gry będący wypadkową wszystkich innych (fabuły, grafiki, tła dźwiękowego i muzycznego), który sprawia, że gra wciąga i pozwala zapomnieć o świecie rzeczywistym.

kombos (combo)
W mordobiciach zestaw szybko następujących po sobie ciosów tworzących jakby jedno przedłużone uderzenie, którego siła jest większa niż suma siły jego składowych.

konwersja
Potoczny termin określający grę, która została przeniesiona z jednego typu platformy na drugą. Obecnie najczęściej ma się do czynienia z konwersjami tytułów z konsol nowej generacji na komputery osobiste. Konwersje najczęściej nie dokonują większych zmian w danym produkcie. Osoby nabywające takie tytuły muszą się więc liczyć z niewygodnym sterowaniem i innymi tego typu utrudnieniami lub uproszczeniami.


L

lag
Opóźnienie w przesyle informacji od/do serwera obsługującego grę sieciową wynikające przeważnie z przeciążenia łącz lub zbyt niskiej ich przepustowości. Podczas gry lag objawia się nagłym przeskokiem w obrazowaniu świata gry mogącym spowodować przegraną gracza, jeśli w danej chwili w świecie gry zaszły jakieś wydarzenia, na które nie był w stanie z powodu laga w porę zareagować.

lista wyników (hall of fame, HOF)
Tabela najlepszych wyników uzyskanych w danej grze przez wszystkich graczy, którzy do niej przystąpili.

lokacja
Miejsce w grze, przeważnie dające się łatwo odróżnić od pozostałych miejsc – lokacji. Może to być pokój, polana w lesie lub inny, osobno zaznaczony na mapie fragment terenu.

lokalizacja (polonizacja, spolszczenie)
Tłumaczenie gry z języka, w którym została wydana na (w naszym przypadku) polski. Pełna lokalizacja obejmuje tłumaczenie występujących w grze tekstów i zamianę oryginalnych mówionych dialogów na dialogi czytane przez polskich lektorów.


M

manual (instrukcja obsługi)
Anglojęzyczny termin oznaczający instrukcję obsługi do danego produktu. Manual dołączany jest do każdej oryginalnej gry komputerowej, a także do większości darmowych. Występuje w postaci drukowanej bądź elektronicznej (plik PDF).

minimapa
Pomniejszona mapa terenu, na którym rozgrywa się misja. Charakterystyczna dla gier strategicznych. Zwykle znajduje się w rogu ekranu gry.

MMO (ang. massively multiplayer online)
Gra sieciowa przewidziana do rozgrywek toczonych z udziałem tysięcy graczy.

mod
Dodatek do gry, często stworzony przez samych graczy dzięki narzędziom udostępnionym przez producenta gry. Mody zawierać mogą dodatkowe scenariusze, poziomy, a nawet grafikę czy muzykę. Szczególnie popularne w grach sieciowych, które rozgrywać się mogą dzięki nim w takim środowisku, jakie graczom odpowiada.

mordobicie
Rodzaj gry zręcznościowej oddającej przeważnie dwójce graczy do użytku arenę oraz walczące na niej postaci. Mordobicie to przeniesienie na komputer wszelkich wariacji na temat sztuk walki, bardzo często z elementami magii i zaawansowanej techniki. Przykładem może być Virtua Fighter.

motion capture
Technika tworzenia animacji dla trójwymiarowych modeli postaci polegająca na przeniesieniu do komputera ruchów wykonywanych przez człowieka w świecie rzeczywistym. Motion capture pozwala na osiągnięcie realizmu poruszania się postaci niemożliwego do uzyskania innymi metodami.


N

numer seryjny (serial, CD-key, klucz)
Jedno z prostszych zabezpieczeń stosowane przez producentów programów i gier komputerowych. Jest to ciąg znaków wymaganych do poprawnego uruchomienia programu lub gry. Klucz otrzymuje się najczęściej razem z produktem, w wyjątkowych przypadkach można go legalnie otrzymać pocztą elektroniczną lub po zarejestrowaniu na stronie producenta.


O

odprawa (briefing)
Wygłoszony lub dany graczowi przed misją skrótowy opis zadań do wykonania wraz z pewnymi informacjami o przeciwniku, na jakiego może się natknąć i o terenie, w jakim przyjdzie mu walczyć.

opcje dialogowe
W grach przygodowych i fabularnych jest to zestaw odpowiedzi lub pytań, jakie gracz może wygłosić w danej chwili w rozmowie z postacią neutralną. Dokonany przez niego wybór wpływa na kształt dalszej części dialogu, zachowanie się rozmówcy oraz na przebieg samej gry.

outro
Filmik wyświetlany na zakończenie gry.


P

patch (łatka)
Dodatek do gry, którego zadaniem jest usunięcie z niej błędów lub poprawienie innych niedogodności, które wyszły na jaw już po wydaniu gry. Łatki wypuszcza producent gry przeważnie niedługo po jej wydaniu, są one darmowe i można je pobrać m.in. za pośrednictwem Internetu.

piracenie gier (piractwo komputerowe)
Nielegalny proceder kopiowania i rozprzestrzeniania gier z pominięciem tantiem należnych ich wydawcom i producentom.

pirat
Człowiek zajmujący się piraceniem gier i ciągnący z niego korzyści materialne. Polskie prawodawstwo przewiduje do pięciu lat więzienia za podjęcie tego rodzaju "pracy zarobkowej".

polygon (wielościan)
Dowolna płaska figura geometryczna. Każda trójwymiarowa siatka składa się z ułożonych w przestrzeni i połączonych ze sobą polygonów.

postać gracza (player character, PC, bohater)
Postać, której poczynaniami w grze kieruje gracz.

postać neutralna (non-player character, NPC)
Postać, której poczynaniami w grze kieruje komputer.


Q

quest (q, misja, zadanie)
Wszelkiego rodzaju zlecenia otrzymane przez gracza podczas gry (zwykle w grach fabularnych). Rozróżniamy questy główne, których wykonanie jest niezbędne, by popchnąć dalej fabułę gry oraz poboczne, których wykonanie ma charakter opcjonalny.

quickload (szybkie wczytanie stanu gry)
Odmiana wczytania stanu gry. Quickload działa w analogiczny sposób do quicksave’a. Gracz bez konieczności wychodzenia do menu głównego może odczytać ostatnio zapisany stan gry. Gra automatycznie ładuje ostatni zapamiętany stan.

quicksave (szybki zapis stanu gry)
Odmiana zapisu stanu gry. Quicksave pozwala w łatwy sposób zapamiętać aktualny stan gry. Podstawowa zaleta tego rozwiązania jest związana z jego szybkością. Gracz nie musi przerywać aktualnej rozgrywki, tak jak ma to miejsce w przypadku klasycznego zapisu. W przypadku większości gier kolejne następujące po sobie quicksave’y są nadpisywane.


R

readme.txt
Nazwa pliku tekstowego, który można odnaleźć w głównym katalogu gry bądź też na płycie z właściwym produktem. Plik readme.txt zawiera najczęściej podstawowe informacje na temat danej gry, podaje minimalne oraz sugerowane wymagania sprzętowe, publikuje listę kompatybilnych kart graficznych lub dźwiękowych czy też zawiera odnośniki do stron producenta i wydawcy.

realizm w grze
Stopień, w jakim świat gry oddaje rzeczywiste prawidła oraz klimat wybranego wycinka naszej rzeczywistości. Wysoki realizm pożądany jest przede wszystkim we wszelkiego rodzaju grach symulacyjnych.

remake
Powtórna produkcja gry, która już istnieje. Ewentualnie wykonanie gry według projektu bardzo bliskiego innemu, wcześniejszemu, z użyciem nowszej techniki i tym samym atrakcyjniejsze dla graczy.

rendering (renderowanie)
Proces tworzenia grafiki trójwymiarowej z zapisanych w pamięci przestrzennych modeli postaci i przedmiotów. Rendering może mieć miejsce w czasie rzeczywistym - podczas gry - lub może mieć postać prerenderowania, jeśli wymaga zbyt dużej mocy komputera.

respawn
Powtórne pojawienie się przedmiotu już przez gracza podniesionego albo też powtórne pojawienie się zabitej postaci. Respawn przedmiotów przydaje się przede wszystkim w grach sieciowych, gdyż dzięki niemu gracze w miarę trwania rozgrywki nie tracą dostępu do lekarstw, zbroi, amunicji itp. w miarę ich zużywania.

rogalik (rogue-like game)
Wykonana za pomocą bardzo oszczędnych środków cRPG, często dysponująca atrakcyjnymi możliwościami kreacji i rozwoju postaci, a nawet fabułą. Rogaliki są szczególnie popularne wśród użytkowników systemu Linux. Pierwowzorem rogalików był Rogue i stąd wzięła początek ich dziwaczna nazwa.

rolling demo (demo nieinteraktywne)
Demo gry mające postać filmu nakręconego podczas rozgrywki, dającego przedsmak samej gry, lecz nie umożliwiające zagrania w nią.

rozgrywka (gameplay)
- całokształt gry
- wszystko, co gra ma do zaoferowania w jej trakcie
- granie w grę
- szacunkowy czas potrzebny do ukończenia gry.

RTS (ang. Real Time Strategy, strategia czasu rzeczywistego)
Gra strategiczna rozgrywająca się w czasie rzeczywistym. Podstawowy schemat większości erteesów jest taki sam: budowa zaplecza gospodarczo-ekonomicznego służącego produkcji jak najsilniejszej armii, zdolnej pokonać armię przeciwnika. Ponieważ rozgrywka nie jest podzielona na tury, gra jest znacznie bardziej dynamiczna od strategii turowych. Bardziej znane RTS'y to np.: Warcraft i Age of Empires.

rzut izometryczny (2,5D)
Coraz rzadziej wykorzystywany sposób obrazowania świata gry szczególnie często występujący w grach strategicznych. W rzucie izometrycznym kamera ustawiona jest wysoko ponad płaszczyzną terenu i skierowana jest w dół pod stałym kątem, sam zaś widok z niej pozbawiony jest perspektywy. W ten sposób rzut izometryczny daje złudzenie trójwymiarowości terenu oglądanego z dużej wysokości. Zastępowany jest stopniowo przez grafikę trójwymiarową.


S

sequel
Dalsza (następna) część gry komputerowej - szczególnie gry fabularnej lub gry przygodowej, np. Baldur’s Gate II: Cienie Amn jest sequelem Baldur’s Gate.

serwer
Komputer wyznaczony do komunikacji przez sieć z innymi komputerami oraz udostępniający im swoje zasoby (pliki, strony WWW itd.)

sim
Rodzaj gry symulacyjnej skupiającej się na wiernym oddaniu pewnego wycinka rzeczywistości, np. funkcjonowania miasta, wybranej instytucji, a nawet życia rodzinnego. Firmą, która dała życie simom jest Maxis, a jej najbardziej znane tytuły to: SimCity i The Sims.

single player (tryb pojedynczego gracza)
Klasyczny tryb gry umożliwiający jednemu graczowi zmierzenie się z przeciwnikami sterowanymi przez komputer, zadaniami przygotowanymi przez autorów gry, zagłębienie się w fabułę.

skirmish (potyczka)
Wieloosobowa rozgrywka (przeważnie w FPS lub RTS), w której na wybranej mapie mierzy się ze sobą kilku współzawodników celem wyłonienia zwycięzcy; część spośród graczy może być również sterowana przez komputer.

solucja (walkthrough, opis przejścia gry)
Artykuł będący dokładnym opisem przejścia gry. Solucja najczęściej przedstawia czynności wymagane do pomyślnego ukończenia danej pozycji, nie opisuje natomiast dodatkowych porad odnośnie taktyki działania czy też innych tego typu elementów.

spacesim (symulator kosmiczny)
Szczególny rodzaj gry symulacyjnej, która symuluje działanie sprzętu nie istniejącego w rzeczywistości, czyli statków kosmicznych. Przykładami spacesimów są: Frontier, Privateer.

split-screen (podzielony ekran)
Tryb gry, który umożliwia jednoczesną zabawę co najmniej dwóm osobom na jednym komputerze. Dzieje się tak poprzez podzielenie ekranu na dwie równe części. W przypadku wielu pozycji konsolowych termin ten może również oznaczać podzielenie ekranu nawet na cztery części. Split-screen najczęściej spotyka się w dynamicznych pozycjach (wyścigi, strzelanki, zręcznościówki itp.), w których gracze mogliby jednocześnie wykonywać odrębne czynności.

strategia ekonomiczna
Gra strategiczna, której obszarem zainteresowań jest rynek oraz powiązane z nim instytucje czy przedsiębiorstwa. Zadania gracza sprowadzają się do zarabiania pieniędzy na drodze umiejętnego ich inwestowania, a tym samym rozwój instytucji, miasta lub regionu, w którym toczy się rozgrywka. Podstawowym przedstawicielem strategii ekonomicznych jest Kapitalizm.

strzelanka (shoot'em up, shoot'em right)
Gra zręcznościowa, zbliżona zasadami do gier platformowych, w której zadaniem gracza jest pokonanie wszystkich stających mu na drodze przeciwników oraz dotarcie do wyznaczonego końca każdego kolejnego poziomu. Nazwa "shoot'em up" znaczy "strzelaj w nich do góry" (analogicznie "shoot'em right" - "strzelaj w nich na prawo") i wzięła się od wyglądu tego typu gier, w których gracz przeważnie leci ponad widzianym z góry terenem i strzela do przeciwników wyłaniających się z naprzeciwka. Przykładami są Raptor i Heli-Heroes.

symulator pola walki
Szczególny rodzaj gry strategicznej, która stara się realistycznie oddać nie tylko funkcjonujący w niej sprzęt (czołgi, samoloty, broń ręczna itd.), lecz również prawidła rządzące walką, w której udział bierze bardzo wiele (nawet tysiące) osób.

szybki start (quick start, jumpstart)
Możliwość rozpoczęcia gry z przykładowymi ustawieniami początkowymi, np. wykonaną przez komputer kreacją postaci gracza, na wybranym poziomie rozwoju. Szybki start spotyka się często w grach symulacyjnych i dzięki niemu gracz ma możliwość zasiąść np. za sterami samolotu bez konieczności jego wyboru, startu z lotniska itd.


T

tekstura
Bitmapa służąca do nałożenia na trójwymiarową siatkę, tworząca w ten sposób powierzchnię przestrzennego obiektu.

trafienie krytyczne (critical)
Otrzymany przez postać cios lub strzał, który powoduje u niej szczególnie duże obrażenia, większe od przewidywanych.

trailer
Filmowa zapowiedź gry.

trainer
Dodatek do gry ułatwiający rozgrywkę niewprawnym lub nie mającym czasu graczom. Trainer może uczynić postać gracza nieśmiertelną, poprawić charakterystyki postaci, dodać jej pieniędzy itp.

trial (tryout)
Pełna wersja gry lub programu komputerowego, z którego można korzystać wyłącznie przez określoną ilość czasu. Najczęściej jest to od kilku dni do kilku tygodni. Po upływie ustalonego przez producentów czasu program automatycznie wyłącza się. W takiej sytuacji produkt należy odinstalować lub zakupić klucz rejestracyjny (przez Internet), tak aby ostatecznie odblokować pełną wersję.

trick
Sztuczka ułatwiająca jakiś aspekt gry, lecz nie uciekająca się poza oferowane graczowi możliwości, a wymagająca przeważnie od niego nieco większej wiedzy o świecie gry.

tryb graficzny (rozdzielczość ekranu)
Rozdzielczość ekranu określa z ilu pikseli w poziomie i w pionie składa się wyświetlany obraz. Tryb graficzny dodatkowo określa paletę barw. Popularne tryby graficzne to np. 800x600x16, 1280x1024x32 itd.

tryb kariery (kariera)
Tryb gry dostępny w niektórych grach strategicznych i simach stanowiący odpowiednik kampanii, lecz ściśle powiązany z postacią gracza, jej rozwojem - rozwijaniem kariery.

tryb okienkowy
Tryb pracy programu (gry komputerowej), w którym ma on dla siebie do dyspozycji tylko wycinek całego ekranu komputera - jedno z okien systemu operacyjnego.

tryb pełnoekranowy
Tryb pracy programu (gry komputerowej), w którym ma on do dyspozycji cały ekran komputera.

tura
Podstawowy odcinek czasu w grach turowych, jaki każdy z graczy ma do wykorzystania na wykonanie zamierzonych czynności zanim sterowanie przejmie następujący po nim gracz. Tura kończy się po upływie zadanego czasu lub, częściej, na żądanie gracza, do którego należała.

tutorial
Wprowadzenie do gry skonstruowane z myślą o nauczeniu gracza sterowania nią i orientowania się w jej regułach.


W

wczytanie stanu gry (load, ładowanie gry)
Operacja odwrotna do zapisania stanu gry, pozwalająca wrócić do zapisanego momentu.

wyskok do systemu (wyskok do pulpitu)
Niepożądane, wynikające z błędu w grze przerwanie jej działania.


Z

zapisanie stanu gry (save, sejwowanie, nagranie gry)
Zapisanie na dysku twardym wszystkich niezbędnych informacji potrzebnych by gracz mógł rozpocząć później rozgrywkę od momentu, w którym zapis miał miejsce.

zasoby (resources, źródło zasobów)
W grach strategicznych są to surowce niezbędne graczowi do rozwoju, rozbudowy, konstrukcji sprzętu, wyposażenia i wytrenowania armii itd. Do klasycznych zasobów zalicza się złoto, drewno, kamienie.

zawieszenie się gry (wieszanie się gry)
Wynikające z błędów w grze całkowite zablokowanie komputera.

życie
Czas funkcjonowania postaci kończący się jej śmiercią.